کال مارجین (Margin Call) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در دنیای مالی و بازارهای سرمایه است که معمولاً معامله‌گران حرفه‌ای و حتی تازه‌واردان با آن روبه‌رو می‌شوند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک معامله‌گر به دلیل ضررهای ناشی از نوسانات بازار، موجودی کافی برای نگه‌داری موقعیت‌های باز در حساب خود نداشته باشد و بروکر یا کارگزاری درخواست می‌کند که موجودی حساب را به حداقل مورد نیاز بازگرداند.
کال مارجین چگونه کار می‌کند؟
زمانی که شما با استفاده از مارجین معامله می‌کنید، در واقع از بروکر یا کارگزاری خود پول قرض می‌گیرید تا بتوانید موقعیت‌های بزرگ‌تری در بازار باز کنید. این فرآیند به شما امکان می‌دهد که با سرمایه‌ای بزرگ‌تر از آنچه که در حساب خود دارید معامله کنید و سود بیشتری کسب کنید، اما در عین حال ریسک‌های بالایی نیز به همراه دارد.
اگر بازار بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و ضررهای شما از حدی فراتر رود، بروکر به شما یک اخطار به نام کال مارجین می‌دهد. در این اخطار از شما خواسته می‌شود که یا سرمایه بیشتری به حساب خود واریز کنید تا سطح مارجین را به حداقل مورد نیاز بازگردانید، یا برخی از موقعیت‌های خود را ببندید تا بروکر ضرر خود را کاهش دهد.
تفاوت بین کال مارجین و لیکویید شدن (Liquidation)
لیکویید شدن (Liquidation) و کال مارجین دو مفهوم نزدیک به هم هستند اما تفاوت‌های کلیدی دارند:
-
کال مارجین:
- زمانی رخ می‌دهد که مارجین حساب شما به سطح حداقل مورد نیاز رسیده است.
- بروکر به شما هشدار می‌دهد که باید موجودی بیشتری به حساب خود اضافه کنید یا برخی از معاملات خود را ببندید.
- معامله‌گر هنوز اختیار دارد و می‌تواند اقدام کند.
-
لیکویید شدن:
- زمانی رخ می‌دهد که حساب شما به حداقل موجودی لازم برای نگه‌داری موقعیت‌های باز نرسیده و تمام موجودی مارجین مصرف شده است.
- در این وضعیت، بروکر به صورت خودکار تمام موقعیت‌های باز شما را می‌بندد تا از زیان بیشتر جلوگیری کند.
- معامله‌گر دیگر هیچ کنترلی بر روی معاملات ندارد و بروکر اقدام به بستن معاملات می‌کند.
به طور خلاصه، کال مارجین یک اخطار است که به شما فرصت می‌دهد اقدامات لازم را انجام دهید، اما در صورت عدم واکنش به این اخطار، حساب شما ممکن است به طور کامل لیکویید شود و موقعیت‌های شما بسته شود.
عوامل مؤثر در کال مارجین
- استفاده از اهرم‌های بالا (Leverage): هر چه از اهرم‌های بزرگ‌تر استفاده کنید، میزان ریسک افزایش می‌یابد. حتی یک نوسان کوچک در بازار می‌تواند باعث کال مارجین شود.
- نوسانات بازار: نوسانات شدید و غیرمنتظره می‌تواند موقعیت‌های معاملاتی شما را به سرعت به زیان برساند و باعث کاهش مارجین شود.
- عدم استفاده از استراتژی‌های مدیریت ریسک: نداشتن استراتژی‌های خروج (مانند استاپ‌لاس) می‌تواند باعث شود که حساب شما به سرعت به نقطه کال مارجین برسد.
استراتژی‌های جلوگیری از کال مارجین
-
مدیریت ریسک: اولین و اساسی‌ترین استراتژی، داشتن یک برنامه دقیق برای مدیریت ریسک است. به جای استفاده از اهرم‌های بالا، باید به تدریج با افزایش تجربه خود، ریسک را افزایش دهید. هرگز تمام سرمایه خود را در یک معامله نگذارید.
-
استفاده از استاپ‌لاس (Stop Loss): یکی از بهترین ابزارهای مدیریت ریسک، تنظیم استاپ‌لاس برای هر معامله است. این ابزار به شما کمک می‌کند تا در صورت حرکت بازار به سمت مخالف، قبل از رسیدن به کال مارجین، معاملات خود را ببندید و از زیان‌های بزرگ‌تر جلوگیری کنید.
-
حساب مارجین مناسب: اطمینان حاصل کنید که حساب معاملاتی شما به اندازه کافی بزرگ است تا بتواند نوسانات بازار را تحمل کند. نگه‌داری موجودی کافی در حساب می‌تواند به جلوگیری از کال مارجین کمک کند.
-
تنوع‌سازی در معاملات: سبد معاملاتی خود را متنوع کنید. با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، می‌توانید ریسک خود را توزیع کرده و از تأثیر نوسانات شدید بر حساب مارجین خود جلوگیری کنید.
-
پایش مستمر بازار: برای جلوگیری از مواجهه با کال مارجین، باید به‌طور مداوم بازار را رصد کنید و اخبار اقتصادی و تغییرات قیمتی را دنبال کنید. نوسانات ناگهانی می‌توانند باعث ضررهای سریع شوند و شما را به نقطه کال مارجین نزدیک کنند.
-
اهرم مناسب انتخاب کنید: با توجه به توان ریسک‌پذیری خود، اهرم‌های مناسبی را انتخاب کنید. بسیاری از معامله‌گران مبتدی، برای سود بیشتر از اهرم‌های بالا استفاده می‌کنند، اما این کار می‌تواند منجر به ضررهای بزرگ و در نهایت کال مارجین شود.
-
اضافه کردن موجودی قبل از کال مارجین: اگر به هر دلیلی به نقطه کال مارجین نزدیک می‌شوید، قبل از اینکه به شما اخطار داده شود، می‌توانید مقداری وجه به حساب خود اضافه کنید تا مانع از صدور اخطار شوید.
فرمول کال مارجین چیست؟
کال مارجین یک حالت هشدار است که قبل از لیکوئید شدن به معامله‌گر ارسال می‌شود. این وضعیت دارای یک فرمول خاص است که با شناخت آن می‌توانید از وضعیت حساب خود مطلع شده و به موقع از متحمل شدن ضرر هنگفت جلوگیری کنید. در حالت کلی کال مارجین زمانی رخ می‌دهد که موجودی حساب شما کمتر از 70 درصد وجه تضمین باشد. در صورتی که به این نقطه برسید یک پیامک هشدار برای شما ارسال خواهد شد و از شما درخواست می‌شود که هر چه زودتر برای رفع این وضعیت اقدام نمایید.
تفاوت بین سطح کال مارجین و کال مارجین چیست؟
سطح کال مارجین و کال مارجین دو مفهوم مرتبط اما متفاوت در معاملات فارکس هستند:
- سطح کال مارجین:
سطح کال مارجین به نقطه‌ای در سطح مارجین اشاره دارد که وقتی مارجین به آن برسد، بروکر به معامله‌گر هشدار می‌دهد. این سطح معمولاً به صورت درصدی از مارجین تعیین می‌شود.مثال: اگر سطح کال مارجین ۱۰۰٪ باشد، به این معنی است که وقتی سطح مارجین معامله‌گر به زیر ۱۰۰٪ برسد، بروکر اخطار کال مارجین را صادر می‌کند. این سطح نشان می‌دهد که چه زمانی بروکر به معامله‌گر هشدار می‌دهد که سرمایه موجود کافی نیست. - کال مارجین:
کال مارجین به خود اخطار یا درخواستی گفته می‌شود که بروکر به معامله‌گر ارسال می‌کند. این اخطار نشان می‌دهد که موجودی حساب معامله‌گر به حدی کاهش یافته که نیاز به واریز وجه بیشتر یا بستن برخی از معاملات برای جلوگیری از بسته شدن خودکار موقعیت‌ها دارد.زمان وقوع: وقتی سطح مارجین به زیر سطح کال مارجین تعیین‌شده برسد، بروکر اخطار کال مارجین را صادر می‌کند و معامله‌گر باید بلافاصله اقدام کند.
سطح کال مارجین نشان‌دهنده نقطه‌ای است که اگر سطح مارجین به آن برسد، بروکر اقدام به ارسال اخطار کال مارجین می‌کند. از طرف دیگر، کال مارجین همان اخطار یا درخواست بروکر است که به معامله‌گر اطلاع می‌دهد موجودی حساب به سطح بحرانی رسیده و نیاز به اقدام فوری دارد.
مثال واقعی از کال مارجین
فرض کنید شما یک معامله‌گر در بازار فارکس هستید و تصمیم گرفته‌اید با استفاده از اهرم معاملاتی (Leverage) وارد یک موقعیت خرید (Buy) روی جفت ارز EUR/USD شوید. موجودی حساب شما 1,000 دلار است و بروکر به شما اهرم 1:10 ارائه می‌دهد. این به این معناست که شما می‌توانید با 1,000 دلار، معادل 10,000 دلار در بازار معامله کنید.
شما تصمیم می‌گیرید که 10,000 دلار (که با استفاده از اهرم فراهم شده است) برای خرید یورو در مقابل دلار آمریکا معامله کنید. در ابتدا، همه چیز به خوبی پیش می‌رود و معامله شما سودآور است، اما ناگهان، یک خبر اقتصادی مهم باعث می‌شود دلار آمریکا تقویت شود و نرخ EUR/USD کاهش یابد.
اگر نرخ ارز به طور قابل توجهی کاهش یابد و شما هیچ استاپ‌لوسی (Stop Loss) تنظیم نکرده باشید، موجودی حساب شما شروع به کاهش می‌کند. حالا به دلیل زیان در معامله، ارزش دارایی‌های شما کاهش می‌یابد و مارجین قابل استفاده شما کمتر و کمتر می‌شود. در این نقطه، موجودی شما از سطح مارجین مورد نیاز که معمولاً در حدود 20% از ارزش معامله است، کمتر می‌شود.
وقتی موجودی مارجین شما به این سطح برسد، بروکر یک کال مارجین برای شما صادر می‌کند. در این اخطار، از شما خواسته می‌شود که یا سرمایه بیشتری به حساب خود اضافه کنید یا بخشی از معاملات خود را ببندید تا سطح مارجین را به حداقل مورد نیاز بازگردانید.
اگر شما قادر نباشید در زمان مشخص شده وجه بیشتری واریز کنید، بروکر به صورت خودکار شروع به بستن معاملات شما می‌کند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند. در این حالت، بخشی یا حتی تمام موقعیت‌های باز شما بسته می‌شود و این فرآیند می‌تواند به لیکویید شدن منجر شود.
در این مثال، کال مارجین هشداری است که شما فرصت دارید با واریز وجه اضافی یا بستن برخی از معاملات، وضعیت حساب خود را بهبود بخشید، اما در صورت نادیده گرفتن، تمامی موقعیت‌های باز ممکن است به صورت خودکار توسط بروکر بسته شوند.
تفاوت کال مارجین در بازارهای مختلف
کال مارجین در بازارهای مختلف مانند فارکس، سهام و ارزهای دیجیتال ممکن است متفاوت عمل کند. در برخی از بازارها، سطح مارجین مورد نیاز پایین‌تر است و در برخی دیگر، به دلیل نوسانات بالای بازار، احتمال کال مارجین بیشتر است.
- بازار فارکس (Forex): در بازار فارکس به دلیل استفاده گسترده از اهرم، معامله‌گران بیشتر با کال مارجین روبه‌رو می‌شوند. به دلیل نقدینگی بالا و نوسانات کم، بسیاری از معامله‌گران به استفاده از اهرم‌های بالا تمایل دارند.
- بازار سهام: در بازار سهام، معمولاً سطوح اهرم پایین‌تر است و احتمال کال مارجین کمتر است. با این حال، در زمان‌هایی که نوسانات شدید وجود دارد، این امر همچنان امکان‌پذیر است.
- بازار ارزهای دیجیتال: بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات بسیار بالا، می‌تواند یکی از بازارهایی باشد که معامله‌گران بیشتر با خطر کال مارجین مواجه می‌شوند.
نتیجه‌گیری
کال مارجین یکی از مسائل حیاتی برای هر معامله‌گر است و عدم توجه به آن می‌تواند منجر به ضررهای بزرگ و حتی لیکویید شدن حساب شود. با استفاده از استراتژی‌های مناسب مانند مدیریت ریسک، تنوع‌سازی سبد معاملاتی، استفاده از اهرم‌های منطقی و تنظیم استاپ‌لاس، می‌توان از وقوع کال مارجین جلوگیری کرد.
